ဝမ်ပေါင်းနှင့်ဦးပိုင်အတွက် အောက်ခြေစစ်တပ်များကို အသုံးချနေကြောင်း လက်ပံတောင်းက သက်သေ

မြန်မာနိုင်ငံတွင် တရုတ်ကုမ္ပဏီဝမ်ပေါင်နဲ့ ဦးပိုင်ကုမ္ပဏီ၏ လက်ပံတောင်းကြေးနီးတောင် စီမံကိန်းသည် ၂၀၁၀ ခုနှစ်ကတည်းက လက်ပံတောင်းတောင်မှ ကြေးနီထုတ်လုပ်တဲ့လုပ်ငန်း စတင် လုပ်ကိုင်ခဲ့သော်လည်း ဒေသခံတွေနဲ့ မြေယာပြဿနာများ၊ လျောကြေးပြဿနာများ၊ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ထိခိုက်မှုများ၊ စီမံကိန်းဆန့်ကျင်ကန့်ကွက်သူများကို သတ်ဖြတ်ခြင်း၊ ထောင်ချခြင်း၊ တရားစွဲခြင်း၊ ကျေးရွာများ အတင်းအဓမ္မ ပြောင်းရွှေ့ခြင်း ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး စီမံကိန်းအတွင်းတွင် စစ်ကောင်စီမှ စစ်အင်အားရာချီဖြင့် တပ်စွဲထားပြီး ရဲများကိုပါ လုံခြုံရေးအတွက် အသုံးပြုထားသည်။ သည့်ပြင် စီမံကိန်း ပတ်ပတ်လည်တွင် မြေမြုပ်မိုင်းများစွာ ထောင်ထားပါသည်။

မင်းအောင်လှိုင် အာဏာသိမ်းပြီး ၂၀၂၁ အလယ်ပိုင်းတွင် လက်ပံတောင်းတောင် ကြေးနီစီမံကိန်းတိုးချဲ့ လုပ်ကိုင်ရန်အတွက် ဝမ်ပေါင်ကုမ္ပဏီကို လက်ပံတောင်းပတ်ဝန်းကျင်ရှိ တောင် ၃၃ လုံးပါဝင်သည့် မြေဧက တစ်သန်းတွင် ကြေးနီထပ်မံ စမ်းသပ်ခွင့်ကို လုပ်ပိုင်ခွင့် ပြုလိုက်ကြောင်း အဆိုပါ ဌာနများနှင့် သက်ဆိုင်သည့် အရာရှိအချို့ထံမှ သတင်းရရှိထားသည်ကို ဒေသခံ မီဒီယာမှ ဖော်ပြထားပါသည်။

ကုမ္ပဏီအစောင့်ကျနေတဲ့ စစ်ကောင်စီ စစ်အုပ်စုဟာ ရွာစဉ်ပတ်မွှေပြီး လူသတ်၊ လုယက်၊ နေအိမ်မီးရှိုးတာတွေ ကျူးလွန်နေပါတယ်။ ဇွန်လအတွင်း လက်ပံတောင်းတောင်ဒေသ ကျေးရွာ(၅)ရွာ ထက်မနည်းကို စီးနင်းဝင်မွှေ သောင်းကျန်းခဲ့ပြီး ပြည်သူ့နေအိမ် အလုံး(၁၀၀)ကျော် မီးရှိုးဖျက်ဆီးကာ ဒေသခံပြည်သူ (၉)ဦး ထက်မနည်းကို သတ်ဖြတ် ခဲ့ပါတယ်။

စစ်အုပ်စုဟာ ဇွန်(၂၁)ရက်က မိုးကြိုးပြင်(မြောက်)ရွာကို စီးနင်းပြီး သက်ကြီးရွယ်အိုတွေ အပါအဝင် ဒေသခံ ရွာသူရွာသား (၄၀)ကျော်ကို ဖမ်းဆီးနှိပ်စက်ခဲ့ကာ အဲ့ဒီထဲက အသက်(၄၀)အရွယ် ဦးပွကြီးနဲ့ အသက်(၅၀)အရွယ် ဦးတင်စိုး တို့ကို ကိုယ်ခန္ဓာ၊ ခြေ၊ လက်၊ လည်ပင်းတွေ အပိုင်းပိုင်း ဖြတ်တောက်ပြီး သတ်ဖြတ်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် မိုးကြိုးပြင်(မြောက်)ရွာက အိမ်ထောင်စု (၁၀၀)ကျော်ရဲ့ နေအိမ်တွေကိုလည်း မီးရှိးဖျက်ဆီး ခဲ့ပါတယ်။ စစ်အုပ်စု ဖမ်းဆီးနှိပ်စက်ပြီး သတ်ဖြတ်သွားတဲ့ မိုးကြိုးပြင် (မြောက်)ရွာက ဦးပွကြီးနှင့် ဦးတင်စိုးတို့ဟာ တောင်သူလယ်သမား အရပ်သားတွေ ဖြစ်တယ်လို့ မိသားစုဝင်တစ်ဦးက ပြောပါတယ်။

သြဂုတ်လ (၁၈)ရက်တွင် လက်ပံတောင်းတောင် ကြေးနီစီမံကိန်း ပတ်လည်တွင် အာဏာသိမ်း စစ်ကောင်စီမှ ထောင်ထားသော နင်းမိုင်း အလုံး(၈၀)နီးပါး တွေ့ရှိခဲ့တယ်လို့ ဒေသတွင်း ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေး တပ်ဖွဲ့က သတင်း ထုတ်ပြန်ပါတယ်။ ကြေးနီစီမံကိန်း ဧရိယာရဲ့ ပေ(၂၀)ခန့်ကို ပြည်သူတွေ မလာရသတ်မှတ်ထားပြီး အဲ့ဒီ ကန့်သတ် ဧရိယာထဲမှာလည်း မိုင်းတွေ အများအပြား ထောင်ထားသလို ယခု တွေ့ရှိတဲ့ မိုင်းတွေကတော့ ကန့်သတ်ဧရိယာရဲ့ အပြင်ဘက် လူသွားလူလာရှိတဲ့ လမ်းမတွေ၊ လယ်ကွင်းတွေနှင့် ဓာတ်အားလိုင်းအောက်တွေမှာ ထောင်ထားတာလို့ ဆိုပါတယ်။

စီမံကိန်းနားက ဝက်မှေး၊ ကံတော၊ ဆည်တည်းနဲ့ ဇီးတောကျေးရွာတွေက ရွာလုံးကျွတ် မြေယာသိမ်းဆည်း ခံထားရတာဖြစ်ပြီး ရွာပေါင်း ၂၆ ရွာက မြေယာတွေ သိမ်းဆည်းခံထားရတာ ဖြစ်ပါတယ်။

၂၀၂၁ အောက်တိုဘာလတွင် လက်ပံတောင်းတောင် ကြေးနီစီမံကိန်းကနေ အက်စစ်ငွေ့တွေ ပျံ့လာတာကြောင့် ဆည်တည်းကျေးရွာက စိုက်ပျိုးဧက ၂၀၀ လောက် ပျက်စီးတယ်လို့ ဒေသခံတွေက ပြောပါတယ်။ ကြေးနီစီမံကိန်းဘက်ကနေ ဖြန်းလိုက်တဲ့ အက်စစ်ငွေ့တွေကြောင့် ပြီးခဲ့တဲ့ အောက်တိုဘာ ၃၁ ရက်ကနေစပြီး ပဲစင်းငုံ၊ ပြောင်း၊ နှမ်း၊ ပဲတီစိမ်းစိုက်ခင်းတွေ အပါအဝင် နှစ်ရှည်အပင်တွေပါ ငြိုးနွမ်း၊ ပျက်စီးကုန်တာလို့ ဆည်တည်းကျေးရွာနေ ဒေသခံမှ ပြောပါတယ်။

အဲဒီအခြေအနေတွေကို တိုင်းဒေသကြီး သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ထိန်းသိမ်းရေးဦးစီးဌာနကို ဒေသခံတွေက နိုဝင်ဘာ ၃ ရက်နေ့မှာ အကြောင်းကြားခဲ့တာကြောင့် နိုဝင်ဘာ ၆ ရက်နေ့မှာ လေထုညစ်ညမ်းမှု တိုင်းတာတဲ့စက်တွေနဲ့ လာရောက်တိုင်းတာခဲ့တယ်လို့လည်း သိရပါတယ်။ နိုဝင်ဘာ ၁၂ ရက်မှာတော့ မြို့နယ်အထွေထွေအုပ်ချုပ်ရေး၊ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ထိန်းသိမ်းရေးဌာန တာဝန်ရှိသူတွေနဲ့ ကုမ္ပဏီတာဝန်ရှိသူတွေက လာရောက်စစ်ဆေးခဲ့ပါတယ်။ လက်ပံတောင်းတောင် ကြေးနီစီမံကိန်းက စီးဆင်းလာတဲ့ ရေဆိုးတွေကြောင့် ဆားလင်းကြီးမြို့နယ် ဖောင်းကား နဲ့ တောင်ပလူကျေးရွာက လယ်မြေတွေ ပျက်စီးခဲ့တယ်လို့ ဒေသခံတောင်သူတွေက ပြောပါတယ်။

ထို့အတူ ရခိုင်ကမ်းရိုးတန်းမှ တရုတ်နိုင်ငံသို့သွယ်သန်းထားသော ကီလိုမီတာ ၈၀၀ ရှည်လျှားသည့် တရုတ်ရေနံနှင့်ဂတ်စ်ပိုက်လိုင်းသည် မင်းအောင်လှိုင် အားဏာသိမ်းပြီးနောက်တွင် စစ်တပ်ကိုအသုံးပြုပြီး စစ်သားအမြောက်အများဖြင့် လုံခြုံရေးယူပေးနေပါသည်။ ပိုက်လိုင်းဖြတ်သန်းသွားသည့် ရှမ်းပြည်နယ် မြောက်ပိုင်းရှိ ပိုက်လိုင်းထိန်းချုပ် စက်ရုံတွေလည်း မြေမြုပ်မိုင်းများထောင်ထားခဲ့သည်။^၂ ၎င်းပိုက်လိုင်း သည် ၂၀၁၁-၂၀၁၃ ခုနှစ်တွင် တည်ဆောက်ခဲ့ပြီး ဒေသခံများ၏ စိုက်ပျိုးရေးလယ်ယာမြေများကို အကြီးအကျယ်ထိခိုက်ပျက်စီးစေခဲ့ပြီး ဒေသခံများကန့်ကွက်သည့်ကြားမှ တည်ဆောက်ခဲ့သည်။

ဒေသခံတို့ အစဉ်တစိုက် ဆန့်ကျင်ကန့်ကွက်နေကြသည့် ထိုစီမံကိန်းကို တရုတ်နိုင်ငံပိုင် ဝမ်ပေါင်ကုမ္ပဏီ နှင့် စစ်တပ်လက်အောက်ခံ မြန်မာ့စီးပွားရေးဦးပိုင် (UMEHL) တို့ ပူးတွဲကာ လက်ပံတောင်းတောင်၊ စံပယ်တောင်နှင့် ကြေးစင်တောင်တို့တွင် ကြေးနီထုတ်လုပ်တူးဖော်နေကြခြင်းဖြစ်သည်။ စစ်ကောင်စီနဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နေတဲ့ လက်ပံတောင်းတောင် ကြေးနီစီမံကိန်းကို ရပ်ဖို့နဲ့ ဝန်ထမ်းတွေ နုတ်ထွက်ကြဖို့ ဒေသကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ ၁၆ ဖွဲ့မှ ဧပြီလ ၂၁ ရက်နေ့က ထုတ်ပြန်ထား ပါသည်။

စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ ဆားလင်းကြီးမြို့နယ်ထဲက တရုတ်အစိုးရပိုင် ဝမ်ပေါင်ကုမ္ပဏီနဲ့ မြန်မာ့စီးပွားရေး ဦးပိုင်ကုမ္ပဏီ တို့ ပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်နေတဲ့ လက်ပံတောင်းတောင်က ဝမ်ပေါင်နဲ့ယန်စီ ကြေးနီထုတ်လုပ်ရေးလုပ်ငန်း အတွက် သွယ်တန်းထားတဲ့ ရေပိုက်လိုင်းတစ်ခု စက်တင်ဘာလ ၉ ရက် မနေ့ကညပိုင်းက မိုင်းခွဲဖျက်ဆီးခံ ခဲ့ရတယ်လို့ ကံကုန်းကျေးရွာ ဒေသခံတွေက ပြောပါတယ်။ ဇွန်လ ၂၂ ရက်နေ့မှာ  မြန်မာ ဝမ်ပေါင်ကုမ္ပဏီဝင်းထဲကို လက်နက်ကြီးတွေနဲ့ပစ်ခတ်ခဲ့ပြီး ဇွန်လ ၂၄ ရက်နေ့မှာ စီမံကိန်းကို သွယ်ထားတဲ့ ဓာတ်တိုင်ကို ဒေသခံ ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့တွေက ဖောက်ခွဲဖျက်ဆီး ခဲ့ပါတယ်။

“ကြေးနီတွေသယ်လာတဲ့ကားတွေကို ဒီမနက် ၁၁ နာရီလောက်က မိုင်းဆွဲလိုက်တာ။ တွဲကား ၁၆ စီးပါတယ်။ စစ်ကားတွေက အစီး ၅၀ ကျော်ပါတယ်။ ကြေးနီကားတစ်စီး နောက်မှာ စစ်ကားလေးစီး ကပ်လိုက်တာ၊ နောက်က သုံးစီးမြောက်ကားမှာ စစ်သား အင်အားများလို့ အဲ့ဒီကားတွေကို မိုင်းဆွဲတိုက်တာ။ ထိခိုက်ဒဏ်ရာ ရသွားတယ်။ အနီးအနားကို ရမ်းပစ်တယ်”^၃

လက်ပံတောင်းတောင် ကြေးနီစီမံကိန်းနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ပြီးခဲ့တဲ့ အစိုးရလက်ထက်က သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ထိခိုက်တာနဲ့ ဒေသခံတွေရဲ့ လူမှုဘဝတွေနစ်နာတာ တွေကြောင့် ဆန္ဒပြမှုတွေရှိခဲ့သလို လက်ရှိအချိန်အထိလည်း မြေယာကိစ္စတွေ နဲ့ပတ်သက်ပြီး မကျေနပ် တဲ့ ဒေသခံတွေက ကန့်ကွက်ဆန္ဒပြတာတွေ ရှိနေသေးတာဖြစ်ပါတယ်။

❝Accept NUG and Our Ambassador, Reject Dictator❞ ဆိုတဲ့ စာသားနှင့်အတူ အာဏာရှင်စစ်တပ် အမြစ်ဖြတ်ရေး၊ ကုလသမဂ္ဂနှင့် နိုင်ငံတကာ အသိုင်းအဝိုင်း အနေနဲ့“ပြည်သူ့အစိုးရနဲ့ ပြည်သူ့သံအမတ်ကို

လက်ခံပြီး အာဏာရှင်ကို ငြင်းဆန်ရေး” လက်ပံတောင်းတောင်ဒေသ လူထုသပိတ်ကို စက်တင်ဘာ(၄)ရက်မှာလည်း ချီတက် ဆန္ဒပြခဲ့ပါတယ်။ စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးသည် ဒေသခံကာကွယ်ရေးအဖွဲ့အစည်းများ လှုပ်ရှားမှုအားကောင်းသည့် ဒေသကြီးဖြစ်ပြီး NUG ကိုထောက်ခံ ကြောင်းနှင့် စစ်အစိုးရအလိုမရှိကြောင်းကို စစ်အာဏာသိမ်းပြီးကတည်းက အစဉ်မပျက် ဆန္ဒပြနေခဲ့ပါသည်။

လက်ပံတောင်းတောင်စီမံကိန်း၏ ထုတ်လုပ်မှုအပေါ် အကျိုးခံစားခွင့်ကို အမှတ် (၁) သတ္တုတွင်းလုပ်ငန်းက ၅၁ ရာခိုင်နှုန်း၊ တရုတ်အခြေစိုက် ဝမ်ပေါင်ကုမ္ပဏီလက်အောက်ခံ မြန်မာဝမ်ပေါင်က ၃၀ ရာခိုင်နှုန်း၊ ဦးပိုင်ကုမ္ပဏီက ၁၉ ရာခိုင်နှုန်း ရရှိနေသည်။ စံပယ်တောင်နှင့် ကြေးစင်တောင်စီမံကိန်းတွင် ဦးပိုင်က ၅၁ ရာခိုင်နှုန်း၊ ဝမ်ပေါင်၏ နောက်ထပ်ကုမ္ပဏီခွဲတစ်ခုဖြစ်သည့် မြန်မာယန်စီက ၄၉ ရာခိုင်နှုန်း ခံစားခွင့်ရှိသည်။

စစ်အာဏာသိမ်းသည့် ၂၀၂၀-၂၁ ဘဏ္ဍာနှစ်တွင် လက်ပံတောင်းတောင်စီမံကိန်းမှ ဒေါ်လာ ၄၁၇ သန်း၊ စံပယ်တောင်နှင့် ကြေးစင်တောင်စီမံကိန်းမှ ၁၈၇ သန်းစီးဝင်နိုင်ကြောင်း Publish What You Pay အဖွဲ့၏ ၂၀၂၁ အောက်တိုဘာလ အစီရင်ခံစာတွင် ဖော်ပြသည်။

၁ https://www.facebook.com/mandalayfreepress/videos/5615680778466050/

၂ https://burmese.shanhumanrights.org/villagers-security-threatened-by-burma-army-landmines-along-chinese-pipelines-in-hsipaw-northern-shan-state/

၃ https://www.rfa.org/burmese/news/trucks-from-lpt-project-were-atacked-06032022050423.html